10 vragen voor een geslaagde les

Er zullen vast veel studenten van de lerarenopleiding zich afvragen of de lessen waaraan je zo hard hebt gewerkt ook effectief goed zijn. Het artikel dat ik heb gelezen op Klasse somt tien vragen op die je jezelf moet stellen bij het voorbereiden van je lessen.

Vraag 1: welke leerdoelen wil ik bereiken?

Denk eens na over de leerdoelen die aan bod zullen komen tijdens je les. Je moet deze namelijk kunnen kaderen binnen de eindtermen. Welke kennis, attitudes en vaardigheden wil je zeker aanleren? Zorg ervoor dat je dit op voorhand al goed bepaalt, en denk hierbij ook na tot op welk niveau je wil dat de leerlingen dat doel behalen.

Vraag 2: hoe speel ik in op de beginsituatie?

Denk goed na over wat de leerlingen al kennen en kunnen, en ook over wat er op dat moment leeft in de klas. Hou daarbij ook rekening met de achtergrond van je leerlingen, dit kan je verwerken in je lesvoorbereiding. Hiermee kan je een betere band scheppen met je leerlingen, wat dan weer bijdraagt tot een grotere leerwinst.

Vraag 3: hoe motiveer ik mijn leerlingen voor de leerdoelen? 

Vertrek vanuit de interesses van de leerlingen, maar probeer hierin verder te gaan dan enkel tijdens de inleiding. Zo zullen de lesdoelen beter blijven hangen. Maak ook tijd voor succeservaringen van leerlingen, want dit kan bijdragen tot de motivatie van leerlingen.

Vraag 4: welke leerinhouden behandel ik zeker? 

Je hoeft je niet vasthouden aan het handboek: controleer welke lesinhoud essentieel is om de eindtermen te behalen en controleer waarop er de komende jaren verder gebouwd wordt.

Vraag 5: hoe activeer ik mijn leerlingen? 

Om ervoor te zorgen dat je leerlingen de leerstof actief verwerken, moet je ervoor zorgen dat je genoeg variatie (van activerende werkvormen) en voldoende herhaling voorziet, en dit over verschillende lessen heen. Bekijk welke werkvormen goed passen bij je klas en toets nadien ook af of de leerstof effectief is blijven hangen.

Vraag 6: hoe ondersteun en coach ik mijn leerlingen? 

Probeer voldoende te differentiëren om ervoor te zorgen dat leerlingen die meer hulp nodig hebben en leerlingen die juist uitblinken niet zullen afhaken. Je kan de leerlingen bijvoorbeeld ook in heterogene groepen laten werken, met extra uitdaging voor sterkere leerlingen zodat je persoonlijke feedback en ondersteuning kan bieden aan zij die het nodig hebben. Laat je leerlingen ook vragen stellen, zodat je samen op zoek kan gaan naar de antwoorden.

Vraag 7: wanneer evalueer ik tijdens mijn les? 

Probeer regelmatig formatief te evalueren tot je duidelijk weet waar je leerlingen in hun leerproces staan. Het is dan ook bewezen dat leerlingen die een beetje opgejaagd worden beter presteren, al vraagt het voorzien van extra toetsen en oefeningen wel veel tijd. Door formatieve evaluatie vol te houden, kunnen de leerlingen op een kwalitatieve manier de eindtermen behalen.

Vraag 8: hoe werk ik aan een diepere beheersing van de leerinhoud? 

Wanneer je bij de tussentijdse evaluatie merkt dat de leerlingen de leerstof nog niet onder de knie hebben, dan moet je ervoor zorgen dat er opnieuw tijd wordt gemaakt om de leerinhoud te herhalen. Doe je dit niet, dan ga je verder bouwen op leerstof die ontbreekt of verkeerd werd geïnterpreteerd. Je kan ook aftoetsen of de leerlingen het gewenste niveau behalen door hen complexere opdrachten voor te schotelen.

Vraag 9: wanneer plan ik mijn eindtoets of -opdracht? 

Plan na de formatieve evaluatie ook een eindtoets of examen in. Zo kan je nagaan of de doelen behaald worden en de leerlingen grote gehelen kunnen verwerken. Je zou in bepaalde richtingen ook kunnen evalueren door ze een praktische opdracht te geven.

Vraag 10: hoe pas ik deze les in een breder geheel in? 

Zorg ervoor dat je doelen en de beginsituatie altijd voorop staan en stel jezelf de volgende vragen: "Schenk ik voldoende aandacht aan motiveren, activeren, coachen en structuur bieden? Maak ik in mijn directe instructie voldoende ruimte voor inoefenen en toepassen? Evalueer ik genoeg? Varieer ik voldoende in werkvormen, didactisch materiaal, klasschikking en groepering?"

Het gebeurt bij mij heel vaak dat ik een les uitwerk, naar mijn eindproduct kijk en me dan afvraag of de les wel goed genoeg is uitgewerkt. Heb ik het de leerlingen niet te gemakkelijk gemaakt? Heb ik genoeg tijd om alles grondig te zien? Waar kan ik extra ondersteuning bieden of juist extra uitdaging voorzien? Worden mijn leerlingen wel actief genoeg aan het werk gezet?

Ik denk dan ook dat ik hier niet alleen in ben.

Dit artikel lijkt me dan ook handig om naast je lesuitwerking te houden doorheen alle stappen van de voorbereiding. Je kan deze vragen gebruiken als richtlijn voordat je effectief aan je les begint maar je kan deze ook als een checklist gebruiken wanneer je denkt klaar te zijn. Dit kan voor beginnende leerkrachten wel voor wat rust zorgen, maar ook ervaren leraren kunnen deze vragen in hun achterhoofd houden om even te controleren of de lessen die ze hebben voorbereid geslaagd zijn.

De vragen die hierboven opgesomd staan, sluiten gelukkig ook goed aan bij mijn visie op mijn lessen: ik besef namelijk goed dat mijn leerlingen de vakken die ik geef niet altijd even tof vinden en daarom vind ik het ook belangrijk dat ik voldoende tijd besteed om hun interesses hierin te betrekken en hen actief aan het werk te krijgen. Deze werkvormen vinden ze vaak ook leuker om uit te voeren dan een reeks aan oefeningen. Doorheen deze stageperiode ben ik ook steeds meer gaan nadenken over differentiatie en hoe ik dit in mijn lessen kan verwerken. Ik merkte hierbij wel op dat ik dit vlotter kon bedenken in klassen die ik vrij goed ken en waarvan ik beter kan inschatten wat het niveau van mijn leerlingen was. Daarom is het in mijn ogen ook belangrijk dat je een goede band met je leerlingen probeert op te bouwen.

Bron: https://www.klasse.be/710420/10-vragen-voor-een-geslaagde-les/