Gewoon Anders - Luc Descamps

Gewoon Anders gaat over Samuel, een 16-jarige jongen met een ernstige graad van autisme. Als kind is hij ineens gestopt met praten en sindsdien is niemand er nog in geslaagd om contact met hem te leggen. De psychologen geloven niet dat hij dit ooit nog zal kunnen. Zelfs zijn eigen vader denkt dat hij waardeloos is. Wanneer zijn nieuwe buurmeisje Rani zich over hem ontfermt, begint zijn wereld beetje bij beetje groter te worden. Want Rani is de klanken en de klanken zijn veiligheid, het allerbelangrijkste in Samuels leven.

Eerlijk toegegeven: ik heb dit boek al eens gelezen. Tien jaar geleden om precies te zijn, want toen heb ik ook de auteur van het boek ontmoet. Luc Descamps kwam namelijk een lezing houden op onze middelbare school; daarom heb ik ook een gesigneerd exemplaar weten te scoren. Ik kende de auteur eigenlijk niet en kocht dit boek eigenlijk vooral vanwege de handtekening. Een grote boekenfanaat moest toch minstens een gesigneerd boek in haar collectie hebben? Ik weet nog dat ik toen niet zo heel erg onder de indruk was van dit boek, maar nu ik wat ouder ben en meer kennis over het onderwerp heb, is mijn mening sterk veranderd.

Nadat ik afstudeerde als psychologisch consulent, heb ik sterk overwogen om me te verdiepen in ASS (autismespectrumstoornis) omdat ik dit een heel interessant onderwerp vind. Ik lees dan ook graag boeken die aan de slag gaan met dit onderwerp. Er heerst namelijk een stereotiep beeld over 'de autist', maar dit bestaat eigenlijk niet. Er zijn verschillende manieren waarop autisme zich in een persoon kan uiten; sommigen kunnen perfect meedraaien in de maatschappij (denk hierbij aan Sheldon Cooper uit "The Big Bang Theory") en anderen, zoals Samuel, hebben veel meer hulp en ondersteuning nodig.

Hoewel Samuel qua symptomen wel aansluit bij dit stereotiepe beeld (hij is non-verbaal, kan geen contact leggen en klapt dicht in onbekende situaties), is zijn personage niet stigmatiserend. Luc Descamps geeft ons namelijk een kijkje in het hoofd van Samuel, waardoor we beter leren begrijpen waarom hij zichzelf zo afsluit van de buitenwereld. De schrijver wil dan ook dat we meer begrip tonen voor mensen die zich anders gedragen dan wat wij omschrijven als 'de normale mens'. In zijn dankwoord geeft hij dan ook aan dat we moeten kijken naar wat mensen wel kunnen, zodat we allemaal kunnen werken aan een fijne samenleving.

In dit verhaal wordt dan ook de nadruk gelegd op het accepteren van mensen met een beperking. Samuel wordt gezien als een buitenstaander, een freak, iemand die niets waard is. Zelfs Rani vindt hem op het eerste zicht maar een raar typetje. Maar het is niet omdat iemand niet hetzelfde is als jij en ik, dat die persoon het verdient om uitgestoten te worden door anderen. Iedereen is uniek. Ik vind dan ook dat als iedereen hetzelfde zou zijn, de wereld maar een saaie plek zou worden. Dit boek toont dan ook aan wat een klein beetje vriendelijkheid, een klein beetje acceptatie, wel niet kan doen voor een persoon. Voor Samuel zorgde het namelijk voor een immense evolutie.

Ik vind dan ook dat dit een goed boek zou zijn om mee te werken in de klas. Op deze manier kan een gesprek rond identiteit en 'erbij horen' gevoerd worden, maar er kan zo ook meer begrip opgewekt ronden voor mensen die 'anders' zijn dan wij. Daarbij biedt dit boek ook verschillende momenten waarbij gereflecteerd kan worden over de gedachten en de gevoelens van zowel Samuel als Rani.